Aan het stokerijgebouw van de oude Gasfabriek waren vroeger twee gevleugelde leeuwen te zien. In tegenstelling tot het gebouw zelf zijn de standbeelden aan de sloop ontsnapt; ze stonden een tijd op het CiBoGa-terrein waarna ze in het depot belandden. Nu is op hun oorspronkelijke plek het appartementencomplex de Ebbingehof gebouwd en zijn de leeuwen weer op hun originele plek teruggeplaatst. Wij spraken met Arnold Heida van Steenhouwerij De Vries Buitenpost, die de beelden restaureerde.
Hoe ben je in dit ambacht verzeild geraakt?
“Ik ben er als vakantiewerker ingerold toen ik vijftien jaar was. Eerst zaagde ik tegeltjes op maat en al doende kwam het vak onder mijn aandacht en ontwikkelde ik er een passie voor.”
En nu ben jij degene die de monumenten restaureert?
“Hoofdzakelijk ga ik zelf over de monumenten omdat ik de benodigde expertise heb en ook omdat het mijn persoonlijke interessegebied is. De oudheid fascineert mij: wat voor natuursteen er vroeger werd toegepast en hoe ze dat precies deden. Zelf maak ik ook ornamenten en beeldhouwwerken. Momenteel werk ik aan het Mausoleum van Cooper in Akkrum. Een van de beelden op het dak mist als een lange tijd een onderdeel en daarvoor moet een heel nieuw beeldhouwwerk gemaakt worden, en dat maak ik dan.”
“Op de nieuwe locatie hebben de leeuwen weer een dak boven hun hoofd: zo gaan ze goed beschermd de toekomst tegemoet” Arnold Heida
Hebben jullie ook andere beelden of monumenten in of rond Groningen gerestaureerd?
“Ja, we hebben bijvoorbeeld het Swint-monument aan het Linnaeusplein gerestaureerd. De plaquette toont Johannes Swint, een gefusilleerde communistische man die in het verzet zat. Het portret van natuursteen was eerder op andere plekken te zien in de stad, waaronder in een gebouw, maar nu is het weer zichtbaar in de openbare ruimte. Op deze locatie aan het Linnaeusplein hebben ze een bakstenen gedenkmuur gebouwd waar het portret aan is bevestigd. Het natuurstenen portret hebben wij hersteld, en boven het portret hebben we een granieten dekplaat geplaatst om de beeltenis te beschermen tegen het weer.
Verder hebben we het kunstwerk Zand Erover in Thesinge gerestaureerd. Dat is een beeld van een jongen die op rand van een zandbak staat. In de zandbak zelf liggen bronzen voorwerpen die kinderen kunnen opgraven tijdens het spelen. Dat monument raakte beschadigd doordat een vuilniswagen er achterwaarts tegenaan was gereden. Het bronzen beeld bleef hierbij onbeschadigd, maar de rand van natuursteen was wel ontzet en beschadigd. Dit hebben we hersteld.”
Restaureren jullie alleen monumenten of doen jullie ook andere projecten?
“Het is heel divers wat we doen. Op dit moment herstellen we bij bijvoorbeeld de hele gevel van het Academiegebouw van de Rijksuniversiteit Groningen. Maar we doen niet alleen herstelwerk, we maken ook stenen toepassingen voor de nieuwbouw: vloeren, aanrechtbladen, vensterbanken, badkamers en noem maar op.”
Wat moest er precies aan de gevleugelde leeuwen worden gedaan?
“Vroeger stonden de beelden op een plek waar ze redelijk beschermd waren tegen het inwateren van bovenaf. Na de sloop van het stokerijgebouw stonden ze een poos op het CiBoGa-terrein, waar water en vorst vrij spel hadden. De beelden zijn gemaakt van Belgisch hardsteen en dat is een steensoort dat uit verschillende lagen bestaat. In vaktermen noemen we dit het ‘leger’. Het is een sediment gesteente dat heel mooi is af te werken en waarin je ook veel plant- en dierenresten kan terugvinden. Normaal plaats je de lagen horizontaal tegen de belasting in, maar de beelden zijn zo groot dat dat niet mogelijk was. Blokken Belgisch hardsteen worden maar in een bepaald formaat geleverd, dus moesten de beelden tegen het ‘leger’ in worden geplaatst. Hierdoor liepen alle sedimentlagen verticaal. De koolstof laagjes die je tussen de lagen hebt zijn na verloop van tijd door de regen weggespoeld. Het gevolg hiervan is dat er water tussen de lagen kan komen te zitten en bij vorst kan het beeld daardoor barsten of splijten. De lagen hebben we daarom preventief gefixeerd met roestvrijstalen pennen, zodat alle lagen weer strak tegen elkaar aan komen en samen één geheel vormen. Verder waren er ook andere plekken van het beeld geërodeerd, zoals de oogleden van de leeuwen. Daarvoor hebben we nieuwe stukken gemaakt en opnieuw bevestigd, zodat ze weer helemaal heel zijn. Op de nieuwe locatie hebben de leeuwen weer een dak boven hun hoofd: zo gaan ze goed beschermd de toekomst tegemoet.”