Naar inhoud

Hier een cookie tekst met verwijzing naar de cookies pagina.

Kunst op Straat

9 x kunst kijken vanaf het terras in Groningen

Door: Peter Dicke, 26 mei 2021

Nu de terrassen weer open zijn, kunnen we eindelijk weer even buiten de deur uit eten, mensen kijken, maar ook… kunst kijken. Deze negen terrassen kijken uit op een kunstwerk. Kies je locatie, lees je vooraf in en verras je terrasdate met een anekdote.

1. Het terras van café De Sigaar aan het Hoge der A

Meng 80 ml. Apfelkorn, 80 ml. Passoa en 80 ml. cassis en je hebt een Kikkertje. De cocktail zou niet misstaan op de kaart van De Sigaar, waar sinds 2011 tussen de tafeltjes het vrolijke kikkerkunstwerk van Jan Steen staat. Deze gaat in zes stappen van levensecht kikkervisje naar een kikkerfantasiefiguur met lange snavel. Het initiatief om op deze plek een terras met kunstwerk aan te leggen is afkomstig van vastgoedondernemer Wijnand van Smeden. Die koos vermoedelijk niet geheel toevallig voor deze locatie: zijn eigen kantoor zit een paar deuren verderop, op nummer 4. 

2. Het terras van het Pomphuis aan het Kleine der A

Wat krijg je als je Nederlands' bekendste fotograaf (Erwin Olaf) en beroemdste architect (Rem Koolhaas) laat samenwerken? Het mooiste openbare toilet van ons land. Aan de buitenkant is het bedrukt met schaarsgeklede, dansende discofiguren. Dat maakte het urinoir toen het werd neergezet (in 1996) meteen tot een symbool van de ‘kinky’ gay community van Groningen. Is je terrasdate een tikje esoterisch? Laat dan niet onvermeld dat het gebouwtje in de vorm van het yin-yang-symbool is: wie dus evenwichtig wil verlichten is hier aan het juiste adres.

3. Het terras van café De Kale Jonker aan het Zuiderdiep

Vragen of iemand even een stukje in een rechte lijn kan lopen: dé klassieke test om te kijken hoe het op dat moment met iemands alcoholinname is gesteld. Sculptuur Stap van Eja Siepman van den Berg doet het even voor, pal voor de kunstacademie. Het had niet veel gescheeld of het uitzicht vanaf De Kale Jonker was heel anders geweest: er waren tot diep in de jaren ’70 vergevorderde plannen om van het Zuiderdiep een vijfbaans verkeersader te maken. Het kwam er niet van. In plaats van voortrazend verkeer kijk je nu naar een versteend loopje-in-wording: de wandelaar heeft het hier gewonnen van de auto.

4. De terrasstrook van de ‘Ramblas van Groningen’ aan het Gedempte Kattendiep

Goede vraag voor je terrasdate: hoe komt een werk van een Italiaanse kunstenaar – dat verwijst naar de Frans-Algerijnse oorlog uit de jaren ‘60 – in Groningen terecht? Antwoord: Vindicat. De studentenvereniging bestond in 1965 anderhalve eeuw, bezocht in datzelfde jaar een tentoonstelling in de Keukenhof en liep daar De grote verscheuring van Pierluca Degli Innocenti tegen het lijf. Daarin zagen de corpsleden meteen een logisch cadeau voor Groningen, om hun band met Stad te onderstrepen. Zo geschiedde. Tot 1994 huisde het werk op de Grote Markt, vervolgens verdween het tien jaar van het toneel, om in 2004 weer het daglicht te zien op het Kattendiep. Daar staat het nu aan de overzijde van de natuurlijke habitat van Vindicat: het terras. 

5. Het terras van het Newscafé op het Waagplein

Is je terrasdate een kunst- én architectuurliefhebber? Op de terrassen van het Goudkantoor en Newscafé zit je goed. Hier voltrok zich midden jaren ’90 een ware architectuurrel nadat een betonnen kantoorkolos tegen de vlakte was gegaan en Groningers mochten stemmen wat ervoor in de plaats moest komen. Niet minder dan 84 procent koos voor het historiserende ontwerp van de Italiaan Rudolfo Natalini. “Anton Pieck-architectuur!”, brieste concurrent Gunnar Daan, die de gemeente opriep niet te zwichten voor “het ongeschoolde oordeel van de burgerij”. Maar: vox populi won en het Waagstraatcomplex werd opgeleverd. Het betekende de doorbraak van het postmodernisme in Nederland.

Natalini benaderde twee kunstenaars om werken voor het complex te maken. Allereerst Janet Mullarney. De Iers/Italiaanse kunstenares maakte de zwevende sculptuur Farsi Largo/Making space. De koperen draden tussen de houten figuren symboliseren de communicatie tussen twee mensen – en dat past wel boven het terras. Een conversation piece pur sang dus, dit werk van Mullarney.

6. Het terras van het Goudkantoor op het Waagplein

De tweede kunstenaar die Natalini benaderde was landgenoot Roberto Barni, die Appuntamento con la musica maakte. En nee, je bent nog niet dronken! Dit werk van een man die al fluitspelend vooruitloopt maar tegelijkertijd 180 graden gedraaid achterom kijkt, zorgt ook in nuchtere toestand voor verwarring. De fluiten werden meermaals afgebroken door mensen die écht verward waren – en steeds vervangen door exemplaren van nóg sterker materiaal.

En dan is er nog op het hoekje bij het Goudkantoor de buste van Carl von Rabenhaupt. Fijne man, die Groningen op 28 augustus 1672 na vijf weken beleg bevrijdde van de bisschop van Münster. Sindsdien is 28 augustus een feestdag in Groningen, bekend onder de bijnaam van de bisschop: Bommen Berend. Iemand die voor een feestdag zorgt, die verdient zéker een buste. Proosten op Carl mag natuurlijk ook, op álle dagen.

7. Het terras van het MendiniRestaurant van het Groninger Museum

Een brug die opengaat is niet altijd feest, maar nu wel: zodra de H.N. Werkmanbrug omhoog komt ontvouwt zich namelijk een enorm tableau, dat lijkt te bestaan uit Delftsblauwe tegels en ogenschijnlijk een Oudhollands voorkomen heeft. Maar niets is wat het lijkt: de ‘tegels’ zijn stickervellen, waarop niet-bestaande kinderspelletjes staan, en het werk is niet oud-Hollands, maar afkomstig van een hedendaagse Belg: Willem Delvoye. Die deed Groningen met dit werk niet één Manneken Pis cadeau, maar een hele reeks. Verder veel winden en billen. Neefjes en nichtjes zullen dit werk dus ook zeer waarderen.

8. Het terras van het Harbour Café aan Voor 't Voormalig Klein Poortje

Het werk Secret Life in a Public body van Henk Visch is er qua locatie wel op vooruit gegaan: het stond vijf jaar lang in een ondergrondse parkeergarage aan de Westerhaven. Sinds 2009 staat het bovengronds aan de Oosterhaven. Wie denkt het ploeterende werk even in een ontspannen houding te leggen moet van goeden huize komen: het werk weegt 530 kilo.

9. Het tuinterras van het Prinsenhof

Stijl, klasse, schoonheid: hier vind je het allemaal. Volgens Wim Pijbes, voormalig directeur van het Rijksmuseum en Voorlinden, is de Prinsentuin de mooiste renaissancetuin van Nederland. En daar is volgens zonnewijzerdeskundige Willy Leenders dan weer de allermooiste zonnewijzer van ons land te vinden. Deze duidt al sinds 1743 op onnavolgbare wijze de tijd, en bevat een fantastisch motto: ‘De vergane tijd is niets, de toekomende tijd onzeker, de huidige wankel. Zorg dat je die van jou niet verspilt’. Wie op het terras zit verspilt zijn tijd nooit – en daar kunnen we niet genoeg aan herinnerd worden. Proost!

Je vindt alle locaties hier op de kaart