Terug van de visvangst
Hendrik Willem Mesdag
Over dit kunstwerk.
Hendrik Willem Mesdag (1831 - 1915) was een kunstschilder, aquarellist, etser en lithograaf uit Groningen. Zijn Groninger leermeesters waren C.B. Buijs en J.H. Egenberger, hoofdonderwijzer bij Academie Minerva. Mesdag toonde al op jonge leeftijd belangstelling voor tekenen en schilderen, maar besloot pas in 1866 op 35-jarige leeftijd om definitief als schilder te leven. Hij bekwaamde zich in Brussel in het schilderen en ontdekte op het Duitse Waddeneiland Norderney zijn specialisme: de zee. De zee, de luchten en de sfeer zouden de basis worden voor zijn artistieke werk. In 1869 verhuisde hij naar Den Haag, aan de Laan van Meerdervoort waar nu het Mesdag-museum is, en huurde vaak in Scheveningen een werkkamer aan de Scheveningse boulevard om dicht bij de zee te kunnen zijn. Eén van zijn favorieten onderwerpen om te schilderen was de traditioneel vissende Scheveningse vissersvloot. Toen hij in 1870 met een groot zeegezicht tot ieders verassing de gouden medaille verdiende op een grote kunsttentoonstelling in Parijs, de Parijse salon, was direct zijn reputatie in Nederland gevestigd.
Mesdag schilderde in Terug van de visvangst zogenoemde bomschuiten, de opvolger van de pink. Dit waren zeilvaartuigen die vanwege de vlakke bodem onder meer in gebruik was bij de zeevissers van de Noordzeekust. Dat het hier Scheveningen betreft is te zien aan het opschrift ‘Sch’ op het zeil van het achterste schip. De schepen zijn net aangekomen en de zeilen worden dadelijk gestreken. Dorpen aan zee zoals Scheveningen, Katwijk, Noordwijk en Zandvoort hadden geen haven en de brede vissersschepen ‘strandden’ als het ware met hun vangst opzettelijk op de zandstrook voor de duinen. Op de voorgrond een visser, wadend door het water.
In 1901 schonk de beroemde Mesdag het schilderij van erg royale afmetingen aan de gemeente, als reactie op de felicitatie van het gemeentebestuur ter gelegenheid van zijn 70ste verjaardag. Het was een bedankje voor de felicitaties. Oud-Groninger Mesdag wilde graag dat het meesterwerk een plekje in het stadhuis van zijn geboortestad kreeg. Het schilderij meet met lijst 2.20 bij 1.86 meter en lijkt zo weggeknipt uit een ander werk van hem, het wereldberoemde Panorama in Den Haag. Eromheen zit een barokke lijst met priegelige ornamenten en een mooie rand van bladgoud. Zo’n kunstwerk is moeilijk schoon te houden, maar toch werd het jaar in jaar uit vertroeteld, stofvrij gehouden en gereinigd. In de jaren negentig ging een overijverige schoonmaakster gewapend met een bijtend sopje de stoffige lijst te lijf. Ze kwam, net als al haar voorgangers, met uitgestrekte armen tot ergens halverwege. En zo kon het gebeuren dat gaandeweg al het bladgoud onderaan het schilderij verdwenen was: gewoon weggepoetst. Toen het schilderij aan restauratie toe was, werd tegelijkertijd ook de lijst opnieuw hersteld en weer verguld. Het hele jaarlijkse kunstbudget van het stadhuis ging eraan op.
Velen kunnen de naam Mesdag kennen door de naar hem genoemde H.W. Mesdagstraat in de Schildersbuurt. Hendrik Willem Mesdag woonde van 1856 tot 1861 aan de Vismarkt in Groningen, in één van de eerste stenen huizen in dit deel van de stad en wat nu bekend staat als Stadscafé Pronk.
Facts & Figures.
-
Kunstenaar(s)
Hendrik Willem Mesdag -
Jaar van realisatie
1899 -
Afmetingen (in cm)
227x187 -
Collectie
Stadhuiscollectie -
Kunstsoort
Schilderkunst -
Techniek
Olieverf op doek -
Etage
1