Of je nu een dikke portemonnee of een bescheiden budget hebt, en of je nu woont in een riant herenhuis of een bescheiden appartement: kunst kopen is voor iedereen, dus ook voor jou. Alleen: waar begin je? Nadine van den Bosch en Nienke van der Wal, auteurs van Het Grote Kunstkoopboek en oprichters van Young Collectors Circle, weten raad.
Je kunt veel zeggen van boomers, maar niet dat ze geen hart hebben voor kunst. Onder de generatie die kort na de oorlog werd geboren, zijn veel kunstverzamelaars. Generatie X, Y en Z kopen minder kunst. Dat zette Nadine van den Bosch en Nienke van der Wal – zelf geboren in 1989 en 1978 – aan het denken: hoe moet dat in de toekomst dan met de kunst?
“Verzamelaars hebben een ontzettend belangrijke rol in de kunstwereld”, zegt Nienke. “Kunstenaars kunnen zich alleen ontwikkelen als hun werk gekocht wordt. Voordat hun werk in een museum terechtkomt, moeten ze al jarenlange steun gehad hebben van kopers.” Als er dus steeds minder mensen zijn die kunst kopen, dan droogt het aanbod op. “Dat verhaal wilden Nadine en ik aan onze generatie vertellen. Onze missie is saving the art world one artwork at a time. Klinkt natuurlijk een beetje dramatisch, maar zo zien we het echt.”
Vandaar dat ze Young Collectors Circle hebben opgericht, een platform voor beginnende kunstkopers dat de kunstwereld toegankelijker wil maken. Als lid kun je mee naar allerlei plekken en events – van studio’s van kunstenaars tot kunstbeurzen. Ook krijg je toegang tot een stoomcursus kunst verzamelen, met daarin bijvoorbeeld uitleg over de financiële kant ervan. Nadine: “Waarom kost een kunstwerk wat het kost, hoe wordt die prijs eigenlijk bepaald?” Nienke: “Bij een andere grote aankoop, een bank bijvoorbeeld, weet je vaak wel ongeveer wat er te koop is. Dan weet je wat je kan verwachten van Ikea, of juist van een designwinkel als VOS. Bij kunst is dat allemaal wat onduidelijker.”
Waar begin je als je graag kunst in huis wilt brengen?
Nadine en Nienke geven 4 tips.
1 ONTDEK JE SMAAK
De enige manier om te ontdekken wat je mooi vindt, is volgens Nadine en Nienke: heel veel bekijken en ervaren. Stap binnen bij een galerie, ga naar een kunstbeurs of een afstudeerexpositie. Of bezoek het tweedaagse festival Art For You, dat Young Collectors Circle in april organiseert op verschillende locaties in de stad Groningen – van kunstenaarsstudio’s tot galeries, de kunstacademie en musea.
Nadine: “Het zijn allemaal plekken om voor jezelf een referentiekader op te bouwen: wat speelt er in de kunstwereld, wat is er allemaal te zien en wat vind ik zelf mooi?” Mocht je bang zijn om uitgekeken te raken op een aankoop, dan hebben ze een tip. Nienke: “Een idee gaat vaak langer mee dan een beeld. Hang je een mooi plaatje boven de bank, dan trekt het na een tijdje vaak nauwelijks je aandacht meer. Kies je voor een kunstwerk waarvan het verhaal erachter je boeit, fascineert of misschien zelfs irriteert, dan blijft het vaak langer interessant.”
Zelf kiest Nienke bijna altijd voor kunst van vrouwelijke kunstenaars. “Ik voelde me altijd al meer aangetrokken tot werk van vrouwen en toen ik ontdekte hoe groot de achterstand van vrouwen op de kunstmarkt is, voelde het logisch om vooral vrouwelijke kunstenaars te blijven steunen.” Nadine houdt van kunst die haar aan het denken zet. “Ik vind het interessant als een kunstenaar op een andere manier naar de wereld kijkt dan ik, bijvoorbeeld omdat diegene heel ergens anders is opgegroeid, of een andere genderidentiteit heeft. Voor mij is dat het leukste van kunst: dat het me soms zo’n fascinerend inkijkje geeft in iemand anders’ denkwereld.”
2 LEER OVER KUNST
Iedereen kan kunst verzamelen – daar hoef je echt niet voor gestudeerd te hebben. Maar wat basiskennis kan kunstwerken wel veel interessanter maken, zeggen Nadine en Nienke. In Het Grote Kunstkoopboek, het boek dat ze samen schreven, brachten ze hun gezamenlijke kennis samen. Nadine weet als kunsthistoricus bijvoorbeeld veel over de geschiedenis van kunst, Nienke veel uit de praktijk van de kunstwereld. In het boek vind je veel achtergrondinformatie over kunstgeschiedenis, kiezen (wat koop je wel en niet?) en wie welke rol speelt in de kunstwereld (van curator tot criticus).
3 WAAG DE SPRONG
Een eerste werk kopen is spannend. Vind je dit over een jaar nog steeds mooi, is het werk z’n geld waard? Over dat laatste kunnen ze kort zijn: het is goed om te weten wat een redelijke prijs is, maar de beste reden om een kunstwerk te kopen is omdat het je aantrekt. Niet omdat het misschien in waarde zal toenemen – want dat gebeurt niet zo vaak. Nienke: “Als je rijk wilt worden, is kunst niet de beste manier.” Spreekt een werk je aan, maar blijf je toch twijfelen, dan zegt Nadine: “Wees niet te bang om die sprong te wagen. Ieder werk dat je koopt, is onderdeel van je reis. Durf op je gevoel te vertrouwen.” Nienke: “Het is eigenlijk net als met het vinden van een partner: als je iets hebt gevonden dat bij je past, dan weet je dat het raak is.”
4 MAAK KUNST ONDERDEEL VAN JE LEVEN
Benader kunst op een manier die bij jou past. Neem vrienden mee naar een beurs en praat over wat je aanspreekt en wat niet. Nadine: “Dat is niet alleen veel leuker, het helpt je ook om je eigen smaak te snappen.” En wees niet bang om te léven in de buurt van kunstwerken, zegt Nienke. “Kunstverzamelaars hebben ook honden, katten en kinderen. Een huis is geen museum, wees niet te voorzichtig. Het moet wel leuk blijven.”
BONUSTIP: KOOP NIET, MAAR LEEN
Kopen is natuurlijk geen must. Wil je iets moois aan de muur, maar niet per se voor altijd – of vind je het fijner om te ‘sparen’ voor een kunstwerk dan om het ineens te kopen – dan kan de Kunstuitleen van Kunstpunt Groningen een uitkomst zijn. Je vindt er werken van lokale kunstenaars in allerlei stijlen, lenen kan al vanaf € 7,75 per maand en je kunt wisselen wanneer je wilt.
Meer informatie: Youngcollectorscircle.nl. Festival Art For You vindt plaats op 20 & 21 april. Meer informatie: Artforyoufestival.nl
Dit artikel is verschenen in KUNST. magazine #2.