Zachtjes zoemt het klimaatbeheersingssysteem door de lange, lege gang. Geen ramen, alleen kunstmatig licht. Aan weerszijden zijn er deuren: grijs met elk een eigen letter. Achter elke deur liggen in totaal bijna 60.000 kunstwerken, te wachten tot ze weer eens tevoorschijn worden gehaald. Het klinkt wellicht wat treurig, maar wie een rondleiding van Marlon Steensma krijgt begrijpt naarmate meer deuren opengaan de magie van een museumdepot. “Het aanraken van kunst en het werken met kunst is echt het meest bijzondere en leukste wat er is”, vertelt het Hoofd Collecties in de ruimte vol schilderijen. Ze wijst naar een portret van een forse dame dat op een schildersezel staat, alsof de maker het penseel net heeft neergelegd: “die gaat straks ook mee.” Mee in de grote gouden vrachtwagen naar een volgende bestemming: het museum of elders, als bruikleen.
BEHEER EN BEHOUD
Als Hoofd Collecties van het Groninger Museum houdt Steensma zich met haar team bezig met de praktische zaken van kunst: het beheer en behoud van de collectie. Zo wordt elk object minutieus geregistreerd, beschreven en gefotografeerd. “Je zit de hele dag met je neus bovenop de meest bijzondere dingen. Ander dagelijks werk is bijvoorbeeld het controleren van objecten op standplaats en conditie. En het inpakken en uitpakken van werken die weggaan of terugkomen”, vertelt ze. Ook zijn zij en haar team verantwoordelijk voor de art handling van kunstwerken tijdens de op- en afbouw van tentoonstellingen of wissels van kunstwerken in het museum, omdat ze vrijwel de enigen zijn die kunst mogen vasthouden. “Het is heel grappig om de gezichten van mensen te zien als er een kunstwerk op zaal gewisseld moet worden en we dat tijdens openingstijden moeten doen”, zegt ze lachend. “Wat doen jullie nou?!”
Steensma weet ook precies uit welke stukken de collectie van het museum bestaat. Bij nieuwe aankopen telt haar stem mee. “Omdat ik heel goed weet wat we al hebben, kijk ik als een curator een voorstel doet voor een aankoop vooral naar of het past bij de collectie.” Daarnaast kijkt ze, ook niet geheel onbelangrijk, naar de staat waarin het werk verkeert. “De praktische voorwaarden dus. Moet het gerestaureerd worden? Waar moet het vandaan komen? En wat kost dat? Dan gaan we bekijken of het allemaal samenkomt.”
EEN BEETJE CURATOR
Omdat Steensma zo goed weet wat er allemaal in het depot te vinden is, was ze voor de tentoonstelling ter ere van het 150-jarig bestaan van het Groninger Museum, Behind the Scenes, ook actief als mede-curator. “Ik ben inderdaad degene die alle kunstwerken heeft uitgekozen, samen met curator Lieuwe Jongsma en onze algemeen directeur Andreas Blühm. Dat was best een uitdaging, omdat we een nieuw verhaal wilden vertellen met onze bestaande collectie.”
De tentoonstelling is een uniek kijkje achter de schermen van het Groninger Museum. Steensma besloot daarom niet alleen kunstobjecten te kiezen. “We hebben bijvoorbeeld een schilderijenrek uit het depot afgebroken en in het museum op zaal opnieuw opgebouwd”, vertelt ze. Het vraagt ook een goed afgestemde planning, zo’n tentoonstelling. Omdat Behind the Scenes tot juni 2025 te zien is, moeten er af en toe kunstwerken gewisseld worden voor nieuwe. “Prenten mogen bijvoorbeeld maar drie maanden tentoongesteld worden”, vertelt Steensma. “Dus ik weet nu al wanneer we gaan wisselen.”
DE MAGIE VAN EEN MUSEUMDEPOT
Ondanks het planmatige en gestructureerde dat haar werk van haar vraagt – voorbereidingen voor tentoonstellingen beginnen meestal al twee jaar van tevoren – is geen dag in het leven van het Hoofd Collecties hetzelfde. “Ik kwam twaalf jaar geleden na mijn opleiding Kunstgeschiedenis hier binnen en ben nog steeds niet uitgekeken. Het is nog lang niet klaar.” De magie van een museumdepot verveelt nooit. Want, weet Steensma, “elke keer ontdek je iets nieuws.”
De expositie Groninger Museum 150 jaar – Behind the Scenes is t/m 1 juni 2025 te bezoeken.