De 150 bachelor's van Academie Minerva en masters van het Frank Mohr Instituut zijn druk bezig met afstuderen deze maand, met als klap op de vuurpijl de eindexamenexposities eind juni in de voormalige Suikerfabriek. In een serie duo-interviews laten we de afstudeerders zelf aan het woord. In deel twee van de serie praten we met Lola Diaz Cantoni (1993) en Jorien Ketelaar (1998) die een gezamenlijk project (Art as a Tool) presenteren bij de afstudeerexpositie en samen het collectief Constructive Collective vormen.
Het zijn de laatste weken voordat alle laatstejaars beginnen met de opbouw van de afstudeerexpositie. We spreken af in het Praediniusgebouw van Minerva en na veel zoeken vinden we uiteindelijk een tafel naast het koffiezetapparaat.
Allereerst, waar bestaat het project uit dat jullie gaan presenteren op de eindexpositie?
Ketelaar: “Het bestaat uit een vrij open ruimte van 6 x 6 x 3 meter dat gedeeltelijk zal worden bedekt met een semi-transparant doek. Er komt een receptie om bezoekers te ontvangen en mensen te informeren, een grote tafel met stoelen om aan te werken, verschillende printers om zines te drukken, een bibliotheek, een ruimte om te zitten waar je zachtjes kan praten en twee schommels waar je weer een geheel ander soort gesprek kan voeren. Naast de fysieke kamer die we bouwen hebben we ook een ‘mobiele ruimte’; een groep mensen die rond de expositie zullen lopen om een interactie aan te gaan met het publiek, om hopelijk een conversatie te starten over de topics die wij graag willen adresseren tijdens de expositie.”
Wat voor een topics willen jullie adresseren met jullie project?
Diaz Cantoni: “Het project heet Art as a Tool en dat kan van alles inhouden. Het gaat voornamelijk om onze ideeën over wat kunst is en kan zijn. De titel zegt wat dat betreft al veel. De topics zijn vooral bedoeld om een gesprek op gang te brengen. Maar wat voornamelijk belangrijk is om nieuwe perspectieven aan te bieden en daar om een shift in mensen hun bewustzijn te brengen. De ruimte die wij hiervoor creëren zien we als een soort speelplaats waar we onze ideeën in actie kunnen zien. Voor ons kan kunst echt een tool zijn om mensen samen te brengen, om kennis en emoties te creëren en om een bewustzijn aan te wakkeren. Hopelijk kunnen we een dialoog aangaan met de bezoekers van de expositie en praten over wat wij denken dat kunst is en hoe zij erover denken. Het project is ook ons voorstel van wat een kunstruimte zou kunnen zijn, binnen de context van wat in feite als een kunstruimte is.”
Jorien Ketelaar: "De eindexpositie is voor ons een kans om een van onze projecten uit te voeren."
Zoals ik het nu hoor presenteren jullie je haast niet alleen als kunstenaars, maar ook als curatoren?
Ketelaar: “Ik denk niet dat we die zozeer overschrijden, maar dat de grens tussen kunstenaar en curator misschien wel wat vager wordt. Of misschien bevragen we die grens met dit project vooral. Maar het project heeft zeker wel een curatorial aspect.”
Vaak worden eindexamententoonstelling gezien als hét moment om vooral jezelf als individu te showcasen. Maakt het jullie niets uit dat je nu niet als individu meer wordt gezien?
Beide: “Haha, nee, totaal niet.”
Diaz Cantoni: “Ik denk dat wij allebei tijdens onze jaren op de kunstacademie vooral de kwaliteiten van samenwerkingen zijn gaan inzien.”
Ketelaar: “Ik denk óók dat wij allebei niet de eindexpositie als een moment zien om ons werk te laten zien, maar eerder als een stap in ons onderzoek en als een gelegenheid om samenwerkingen aan te gaan. Het is voor ons ook een kans om een van onze projecten uit te voeren. Het is echt geen probleem dat we nu als collectief en niet als individu ons werk laten zien, we genieten er vooral van.”
Hoe zijn jullie eigenlijk een collectief geworden?
Diaz Cantoni: “Tijdens onze studie aan Minerva deden we al verschillende projecten samen. Iets meer dan een jaar geleden waren we beiden onderdeel van het platform KLAP, waar we onder andere lezingen organiseerden. Toen leerden we elkaar kennen het afgelopen jaar realiseerden we ons dat onze praktijken behoorlijk overeenkomen, net als onze ideeën over kunst. Sindsdien maken we ook kunstwerken samen en presenteren wij ons als collectief.”
Delen jullie ook een studio?
Diaz Cantoni: “HAHA... nou... onze studio bestaat zo’n beetje uit een tafel en een waterkoker. Het is vooral een plek waar we op onze laptops kunnen werken en waar we kunnen overleggen.”
Hebben jullie ook samen als collectief een scriptie geschreven?
Diaz Cantoni: “We hebben daarin niet echt samengewerkt..”
Ketelaar: “Maar de onderwerpen kwamen wel erg overeen. We bespraken veel waar we over aan het schrijven waren, maar het was niet een directe samenwerking zoals bij dit project. Desondanks gaan onze beide scripties wél over onze gezamenlijke eindexamenproject.”
Lola Diaz Cantoni: "Hopelijk kunnen we een dialoog aangaan met de bezoekers van de expositie en praten over wat wij denken dat kunst is en hoe zij erover denken."
Wat zijn de plannen voor na de academie?
Ketelaar: “Ik verhuis na de academie naar Vietnam, maar op het moment werken we nog aan een project met Yante van Nek en met de Rijksuniversiteit Groningen en willen we graag een event organiseren dat gaat over transformatie. Dus dat is nog gaande, maar ik vertrek sowieso na het afstuderen naar Vietnam voor een onbepaalde tijd.”
Diaz Cantoni: “En ik ben op het moment nog betrokken bij verschillende projecten die mij nog minimaal een jaar in Groningen zullen houden. Ik werk aan een project voor Noorderzon eind deze zomer en daarna aan een in september met Galerie Block C. Ook organiseer ik volgend jaar de tweede editie van de ArtIsBook Week, wat ook een hele opgave is. Daarna wil ik misschien Curatorial Studies gaan doen aan De Appel in Amsterdam.”
Maar hoe zit het dan met het collectief, blijft deze dan nog bestaan?
Diaz Cantoni: “Zoals ik het zie is dat we een collectief zijn maar ook onze individuele kunstenaarspraktijk hebben. We werken op het moment samen en we staan er open voor om ook in de toekomst dat te blijven doen, mocht er een gelegenheid voorkomen. Daarbij kan het ook een voordeel zijn dat we in twee verschillende landen zitten omdat het meer kansen oplevert.”
Ketelaar: “Met Minerva en met het platform KLAP hadden we al eerder een uitwisseling gedaan met Vietnam. Wat ons toen opviel was dat de kunstscene daar relatief traditioneel is en weinig platforms zijn voor experimentele kunst. Dus een van de redenen dat ik naar Vietnam ga is om daar een ruimte op te zetten om experimentele kunst een platform geven.”
En wat zijn jullie op het moment nog aan het voorbereiden voor de eindexpositie?
Diaz Cantoni: “Op het moment ontmoetten we elkaar elke dag en bespreken we veel verschillende aspecten van het project. We proberen de vragen en topics voor het publiek voor te bereiden en ook bespreken hoe we het publiek willen benaderen. Het is veel voorbereiding maar het project zal zich met name ontwikkelen tijdens de expositie zelf.”
Ketelaar: “Ik denk ook dat dat ook een belangrijk aspect van ons werk is dat het flexibel is, ook in de manier waarop het gedirigeerd wordt en door wie het gedirigeerd wordt; door ons of door het publiek. Dat zal steeds veranderen en fluctueren, maar we proberen wel de algemene structuur ervan te plannen.”
Nieuwsgierig geworden? Bekijk het werk van Lola en Jorien tijdens de eindexpositie (UN)FORMED in de voormalige Suikerfabriek in Groningen van 22 tot en met 27 juni 2019. Kijk voor meer informatie op academieminerva.nl en op de website van het collectief zelf www.collectiveconstructs.com
Tekst: Dinnis van Dijken
Beeld: Lisa Jasperina Bommerson