Overal hangen lampen, tafels staan her en der op het podium en mannen van techniek lopen kriskras door elkaar. Wat gebeurt hier allemaal in de Stadsschouwburg? Een interview met Ascon de Nijs. Hij ontwerpt decors voor theatervoorstellingen. De Nijs is van huis uit beeldend kunstenaar en studeerde Scenografie aan de Koninklijke Academie in Den Haag. Hij werkt al jaren als ontwerper mee aan diverse producties. Hoe komt zo’n decor eigenlijk tot stand?
Artistieke gedeelte
Je begint met het artistieke deel, zegt De Nijs. „ Ruimte scheppen om het verhaal te vertellen. Volgt het de handeling van de scènes in beeld of is het juist een tegenovergestelde sfeer.” Dat zijn bijvoorbeeld elementen waar je rekening mee moet houden. Een eerste idee kwam in maart waarbij het eerste concept van het decor eind mei werd gepresenteerd aan het gezelschap.
Kunstenaar of architect?
„ Als decorontwerper maak je kunst binnen het kunstwerk van een ander”, vertelt De Nijs. Je hebt te maken met meerdere partijen, zoals regisseurs, choreografen, technici en productiemensen maar ook met de beschikbare theaterruimte. „ Omdat de voorstelling in verschillende theaters in het land te zien zal zijn, is ook de ruimte per theater een belangrijke variabele om tijdens het ontwerptraject rekening mee te houden”, vertelt hij.
Volgens De Nijs is het belangrijk om af te stemmen met techniek en productie hoe het decor ook in die intiemere zalen goed uit de verf komt. En de praktische kant mag niet vergeten worden De decorstukken moeten tenslotte ook allemaal in de vrachtauto passen.
Creativiteit sluimert
Een decor ontwerpen is een intensief proces. Het creatieve idee komt tot stand binnen een soort ‘sluimergebied’ je onderbewustzijn, zegt De Nijs. „In de ochtend ontstaan bij mij vaak de beelden”, vertelt hij. Gedurende de dag kan het idee rijpen. Hij heeft ook standaard een boekje naast zijn bed voor het maken van aantekeningen. Het decor van Sneeuwwitje is ontstaan met het idee om een boven- en onderwereld te creëren op het toneel. Om een beeld te krijgen, laat de decorontwerper een foto zien op zijn telefoon.
Het idee voor de achterwand met een soort catwalk kwam tot stand omdat hij moest denken aan een scene uit de film From dust till dawn. Zijn associatie werkte hij uit in de vorm van een maquette, toen nog een decorbeeld, gemaakt van bierblikjes en neons. Hij liet de uitwerking zien aan regisseur Ko van den Bosch. Bosch voelde meer voor een iets killere en kalere setting. Minder expressief en grotesk. Zo ontwikkelde het decor zich tot een fysieke wand met gipsplaten. De tafels op het toneel worden met precisie neergezet, zodat de dansers er tussendoor kunnen laveren.
Een explosief gebaar
En hoe zie je als toeschouwer dat het decor een echte De Nijs is? Hoe hij zijn handtekening afgeeft vindt hij lastig te verwoorden. De Nijs denkt er eigenlijk niet over na en zegt dat hij het drukken van een eigen stempel op het werk ervaart als een beperkende gedachte. Dan is hij even stil en kijkt voor zich uit. Plots komt hij toch met een antwoord: „ Als het maar een explosief gebaar is.”
Tekst: Floor Hogerheijde