Hier een cookie tekst met verwijzing naar de cookies pagina.
Noord Neder Land is de naam van fotograaf Hans Sas’ (1941) expositie in Kunstpunt: een verwijzing naar het wijde landschap van het noorden dat hem blijft boeien. Maar naast die fascinatie voor het Wad en de kwelder heeft Sas ook jaren lang de noordelijke land- en tuinbouw vastgelegd, en hij heeft een passie voor de Franse fotograaf Cartier Bresson. Een terugblik op zijn fotografische carrière.
“Fotografie heeft me altijd geboeid: voor mijn afstuderen als dierenarts kreeg ik een Minolta toestel, met drie lenzen. Na een zware rugoperatie kon ik echter niet verder als veearts en besloot ik mijn leven om te gooien. Begin jaren tachtig volgde ik mijn eerste opleiding fotografie bij fotograaf Hans Biezen in Eindhoven en probeerde mijn eigen thema te vinden.
In 1987 vond ik dat. Ik had een serie foto’s gemaakt in Vittel, in Frankrijk. Nette foto’s hoor, maar er ontbrak iets aan. Vervolgens heb ik met die foto’s een workshop gedaan bij de Rotterdamse fotograaf Marrie Bot. Zij zei dat de foto’s technisch gezien prima in orde waren, maar dat ik veel te afstandelijk was. Dat klopte helemaal: ik durfde die Fransen niet van dichtbij te fotograferen. Bot gaf me een fotoboek mee van de fotograaf Gilles Peres, die een boek had gemaakt over de revolutie in Irak. Indrukwekkende foto’s, maar ik zag het zelf niet echt zitten om zo’n serie te maken. Die volgende ochtend in Den Andel werd ik wakker van zo’n kabaal dat ik dacht: het lijkt wel oorlog. Het waren de boeren die de polder introkken om te gaan ploegen. Ik heb mijn Leica gepakt en ben naar buiten gegaan om foto’s te maken. Dat rolletje heb ik nog diezelfde middag ontwikkeld; er zaten toen al meteen een of twee goede foto’s bij. Die middag ben ik weer de boeren gaan fotograferen, en dat heb ik vervolgens tien jaar vol gehouden. Ik had mijn onderwerp gevonden: boeren.”
“Het balletje is toen heel snel gaan rollen. De fotoredacteur van het vakblad 19NU, over de tuin- en landbouw in Nederland, had gehoord dat mijn werk mooi was. We spraken af, en diezelfde middag kreeg ik mijn eerste opdracht. Vervolgens bleven ze komen. Het grote voordeel was natuurlijk dat ik er ook echt iets van af wist: ik had de landbouwschool gedaan, ik heb geploegd, aardappels gerooid. Daardoor kon ik heel dichtbij komen.
Ondertussen maakte ik al landschapsfoto’s. Na vijftien jaren boeren te hebben gefotografeerd was ik daar wel een beetje klaar mee; toen ben ik me nog meer op het Wad gaan richten, waar ik inmiddels ook al een stuk dichterbij woonde. Ik ging ook veel de kwelder op. Wat ik nu in Kunstpunt laat zien zijn vooral veel van die landschappen. Noord-Groningen boeit me vanwege de ruimte. Als je bijvoorbeeld naar de Dollardpolders gaat, dan is daar bijna niks. Heerlijk vind ik dat. Maar er moet wel iets te zien zijn in het beeld: beweging of spanning. Ik zeg altijd: als er een strakke blauwe lucht is, moet je in het gras gaan liggen.“
'Moments' boeien me nog steeds: een lichtinval die enkele minuten later alweer verdwenen is. Hans Sas
“Ik fotografeer graag dezelfde plek voor langere tijd. Zo heb ik eens vier of vijf jaar regelmatig de ‘Hang’ gefotografeerd, een oud gebouwtje in Laaksum. Ik had een stuk gelezen over schilder Willem van Althuis die dat huisje in verschillende tinten grijs had geverfd. Ik vond dat zo fascinerend, dat ik dacht, ik ga dat huisje ook ook fotograferen. Maar omdat het zo lelijk was, fotografeerde ik het onscherp. Daardoor ontstonden er heel spannende beelden, vooral omdat ik steeds op verschillende tijdstippen terugging. Uiteindelijk zijn 21 van die foto’s tentoongesteld in Museum Belvédère.
Ik ben inmiddels flink aan het opruimen; ik wil de kinderen niet belasten met al teveel troep. Van de 100 foto’s die ik in opdracht heb gemaakt, gaan er 98 de prullenbak in: daar staat niets op waar ik nog iets mee kan, of wat nog interessant is voor een archief. Maar ik fotografeer nog steeds. Ik ben altijd helemaal gek geweest van de Franse fotograaf Cartier Bresson, hij had het altijd over 'le moment décisif' in fotografie: het beslissende moment. Dat ik ergens in Frankrijk een bank tegenover een kerk zie, waar een jongetje rondfietst. Ik zak door mijn knieën en precies op dat moment fietst het jongetje precies over de rand van de bank. En dan klik ik. Dat gaat nu moeilijker vanwege mijn rug, maar 'moments' boeien me nog steeds: een lichtinval die enkele minuten later alweer verdwenen is.”
Bekijk hier alle werken van Hans Sas in de Kunstuitleencollectie.
Noord Neder Land is nog t/m 17 juli 2021 te zien in Kunstpunt Groningen.